Skały Rzędkowickie (gm. Włodowice, śląskie).

Rzędkowice to wieś położona w gminie Włodowice (pow. zawierciański, śląskie), na Wyżynie Częstochowskiej. Miejscowość znana jest z górującego nad nią wybitnego muru wapiennych ostańców o wysokości do 30 metrów, zwanych Rzędkowickimi Skałami. Malownicza panorama Skał Rzędkowickich jest dobrze widoczna z głównej drogi biegnącej przez sioło, wał skalny o południowej ekspozycji ciągnie się na długości ponad kilometra.

1. Skały Rzędkowickie widziane z Rzędkowic

Dla osób zmotoryzowanych najlepszym punktem wyjścia do zwiedzania Skał Rzędkowickich jest bezpłatny parking położony w północnej części wsi, przy ulicy Jurajskiej.

GPS N 50°34′38″ , E 19°29′08″

Maszerując z parkingu w kierunku skał (zielonym szlakiem) natrafimy na kolorową tablicę z mapą lokalizacji poszczególnych formacji skalnych.

3. tablica przed Skałami Rzędkowickimi

Po przejściu ok. 100 metrów ujrzymy ołtarz polowy i górującą nad nim skałę o nazwie Wysoka – posiada kształt słupa o wysokości 15 metrów.

4. Ołtarz polowy pod Wysoką w Rzędkowicach

2. Wysoka widziana z Rzędkowic

Wędrując dalej zielonym szlakiem możemy podziwiać Małą Grań, Basztę i Turnię Szefa.

5. Skały Rzędkowickie - Mała Grań i Baszta6. Skały Rzędkowickie - Baszta i Turnia Szefa

Skały Rzędkowickie to teren o wybitnych walorach wspinaczkowych z szerokim wachlarzem trudności dróg. Popularność rejonu sprawia że w pogodne dni gęsto tu od amatorów wspinaczki – na zdjęciach poniżej chętni do zdobycia Zegarowej.

7. Skały Rzędkowickie - fragment Zegarowej8. Skały Rzędkowickie - Zegarowa

Malownicze skały zbudowane są z górnojurajskich wapieni powstałych ze szczątków węglanowych osadzających się na dnie morza przed 180 mln lat. Pod wpływem wody z rozpuszczonym w niej dwutlenkiem węgla wapienie ulegają rozpuszczaniu, czyli krasowieniu. Pod wpływem procesów krasowych powstają charakterystyczne formy, m.in. jaskinie, studnie (kominy) krasowe i inne. W grupie Skał Rzędkowickich można podziwiać komin krasowy o wysokości 12 m, ukryty w skale o nazwie Studnisko.

9. Skała Studnisko10. Skały Rzędkowickie - Studnisko

11. Studnisko w Skałach Rzędkowickich

Skały Rzędkowickie uzyskały status pomnika przyrody na mocy Rozporządzenia nr 4/09
Wojewody Śląskiego z dnia 25 lutego 2009 r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody pod nazwą „Skały Rzędkowickie” w gminie Włodowice. W Rozporządzeniu napisano że: Szczególnym celem ochrony jest zachowanie ze względów przyrodniczych, naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych zespołu wzgórz ostańcowych ze zbiorowiskami muraw kserotermicznych oraz stanowiskami roślin rzadkich i chronionych. Ochroną objęto obszar o o powierzchni 445107  m²
Prawdopodobnie w 2009 r. muraw było znacznie więcej, obecnie teren pod skałami w większości miejsc porastają krzewy tarniny, dzikiej róży i jałowca.

12. Skały Rzędkowickie - Studnisko i Wschodnia Grań13. Skały Rzędkowickie - Wschodnia Grań14. Krzew jałowca na tle Skał Rzędkowickich

15. Skały Rzędkowickie - Mały Mur

Wracamy na zielony szlak poprowadzony podnóżem skał, po opuszczeniu Studniska mijamy Wschodnią Grań i Mały Mur, zbliżamy się do Turni Cyklopa i Wielkiej Baszty.

16. Skały Rzędkowickie - Turnia Cyklopa17. Turnia Cyklopa18. Turnia Cyklopa i Wielka Baszta

19. Skały Rzędkowickie - Wielka Baszta20. Wielka Baszta

Dalsza trasa prowadzi wzdłuż Turni Lechwora, Turni Kursantów i Narożnej Turni.

21. Turnia Lechwora22. Turnia Kursantów, w tle Turnia Lechwora22. Turnia Kursantów, w tle Turnia Lechwora

Zbliżamy się do najwyższego wzniesienia całej grupy, czyli do Okiennika Rzędkowickiego. U podstawy tej skały znajduje się duże schronisko – zwane Garażem, ok. 10 m poniżej wierzchołka znajduje się grota o czterech otworach (oknach), z których dwa wychodzą na stronę wschodnią, a dwa na zachodnią.

26. Skały Rzędkowickie - Turnia nad Garażem

24. Garaż i Okiennik Rzędkowicki

Od południowego zachodu do Okiennika przylega Słoneczna Turnia.

25. Okiennik Rzędkowicki i Słoneczna

Pomiędzy Okiennikiem a Słoneczną znajduje się jedno z nielicznych miejsc, na które może podejść nie wyposażony w sprzęt wspinaczkowy turysta. Prowadzą do niego schody poprowadzone w górę zalesionego zbocza, dalej ostrożnie ścieżką wśród skałek. Wspaniałe widoki zapewnione.

27. Górna część Okiennika Rzędkowickiego28. Widoki spod Okiennika Rzędkowickiego

Stoki o ekspozycji północno-wschodniej porasta las mieszany z przewagą buka pospolitego, poniżej las grądowy z grabem pospolitym. Znajduje się tam kilka ciekawych, choć niewysokich skałek.

29. Rzędkowice - skała w lesie z Jaskinią Sopli Lodu30. Rzędkowice - skała wapienna w lesie

Jedną z kilku dróg prowadzących u podstawy zbocza, można wrócić w okolice parkingu.

Źródło spod Skałki w Zdowie (gm. Włodowice, śląskie)

W Zdowie – wsi leżącej na Wyżynie Krakowsko – Częstochowskiej – zlokalizowane są dwa z trzech pomników przyrody gminy Włodowice (pow. zawierciański, śląskie). Ochroną objęto tu wywierzyska krasowe – pierwsze z nich o nazwie „Zespół źródeł w Zdowie” opisałem w poprzednim artykule, drugie o nazwie „Źródło Spod Skałki” znajduje się przy drodze gruntowej będącej przedłużeniem ul. Źródlanej, przy czerwonym i niebieskim szlaku turystycznym.

GPS N 50°35′58.5″ , E 19°32′12.7″

Pomnik Przyrody - Źródło spod Skałki

Źródło spod Skałki w ZdowiePomnik przyrody nieożywionej - Źródło spod Skałki

Źródło wraz ze skałką spod której wypływa posiada status pomnika przyrody nieożywionej od 2004 r. Wywierzysko ma charakter okresowy, podobno nie było wypływu wody przez kilka lat, pojawiło się dopiero po obfitych opadach w maju 2010 r. Zdjęcia prezentują stan z października 2022 r., ze źródła nie wydobywała się woda, co znacznym stopniu zmniejszało atrakcyjność pomnikowego geostanowiska.

Zdów - Źródło spod Skałki

Według danych z 05. 2000 r. wydajność źródła wynosiła 10 – 50 l/s, mineralizacja ogólna 180-439 mg/l. Woda wypływała z widocznej na zdjęciu poniżej szczeliny między skałami, przelewała się przez drogę i spływała do pobliskiego potoku Białka.

szczelina spod której wydobywa się woda

Pomnik przyrody został prawidłowo oznakowany dużą tablicą oraz niewielką tabliczką przybitą do drewnianego kołka – ta jednak posiada kod QR z nieaktywnym linkiem.

tablica przy pomnikowym źródletablica - Pomnik Przyrody - Źródło spod Skałki

tabliczka przy pomnikowym źródle

Trzecim pomnikiem przyrody w gminie Włodowice są Skały Rzędkowickie, będą one tematem kolejnego artykułu.