Brama Twardowskiego (gm. Janów, śląskie).

Cechą charakterystyczną Jury Krakowsko – Częstochowskiej jest ogromna ilość malowniczych ostańców skalnych, o niepowtarzalnych, fantazyjnych kształtach. Białe, wapienne formacje skalne wyróżniają się w wyżynnym krajobrazie – często wznoszą się ponad lasem, innym razem wyrastają w szczerym polu – za każdym razem to fotogeniczne, pozostawiające niezapomniane wrażenia obiekty geoturystyczne. Ujęta z tytule dzisiejszego artykułu Brama Twardowskiego to jedna z najciekawszych i najbardziej rozpoznawalnych jurajskich skałek. Zlokalizowana jest w lesie, po prawej stronie lokalnej drogi,  prowadzącej ze Złotego Potoku do Siedlca (gmina Janów, powiat częstochowski, śląskie).

GPS N 50°41′23.1″ , E 19°24′14″

mapa okolic Bramy Twardowskiego

100 m przed Bramą Twardowskiego znajduje się niewielki parking na kilka aut, przy nim tablica z opisem formacji skalnej.

tablica opisująca Bramę Twardowskiego

Powyżej tablicy znajdują się skały z ciekawymi formami krasowymi oraz figurką Maryi we wnęce.

wapienne skały powyżej parkingu

skała z figurką Matki Boskiejfragment skały powyżej parkingu

Do Bramy Twardowskiego dojdziemy jedną z wielu ścieżek, biegnących lasem wzdłuż asfaltowej drogi. Skałka o charakterystycznym, ostrołukowym kształcie podobnym do gotyckiego portalu ukryta jest w lesie, ok. 40 m od szosy.

Brama Twardowskiego od strony drogi

Nazwa skały związana jest z legendą o czarnoksiężniku Twardowskim, który to uciekając przed diabłem, dosiadł koguta, odbił się od skały i poszybował na Księżyc

Brama Twardowskiego

zbliżenie Bramy Twardowskiego - widok od strony drogi

Niemniej atrakcyjnie Brama wygląda od strony lasu. Zbudowana jest z wapieni, które osadzały się w ciepłym morzu przed 150 mln lat. W kolejnych erach geologicznych skały ulegały procesom krasowienia, czyli rozpuszczaniu w wodzie nasyconej dwutlenkiem węgla. W wyniku tych zjawisk powstają m.in. jaskinie krasowe. Ruchy tektoniczne doprowadziły do wydźwignięcia i odsłonięcia skał, które podlegając dalszej erozji uzyskały obecny, bardzo atrakcyjny kształt.

Brama Twardowskiego w gminie JanówBrama Twardowskiego od strony lasu

skała o nazwie Brama Twardowskiego

Brama Twardowskiego została objęta ochroną pomnikową na mocy Rozporządzenia nr 15/2002 Wojewody Śląskiego z dnia 28 marca 2002 r. w sprawie wprowadzenia ochrony indywidualnej w drodze pomnika przyrody nieożywionej – skały wapiennej pod nazwą „Brama Twardowskiego”.

Brama Twardowskiego widoczna od strony lasuzbliżenie Bramy Twardowskiego - widok od strony lasu

Pomnikowa skała leży na obszarze rezerwatu przyrody „Parkowe”. Na jego terenie (oraz w jego sąsiedztwie) znajduje się kilka innych, ciekawych formacji skalnych godnych odwiedzenia.tablica na granicy rezerwatu przyrody Parkowe

Skały Rzędkowickie (gm. Włodowice, śląskie).

Rzędkowice to wieś położona w gminie Włodowice (pow. zawierciański, śląskie), na Wyżynie Częstochowskiej. Miejscowość znana jest z górującego nad nią wybitnego muru wapiennych ostańców o wysokości do 30 metrów, zwanych Rzędkowickimi Skałami. Malownicza panorama Skał Rzędkowickich jest dobrze widoczna z głównej drogi biegnącej przez sioło, wał skalny o południowej ekspozycji ciągnie się na długości ponad kilometra.

1. Skały Rzędkowickie widziane z Rzędkowic

Dla osób zmotoryzowanych najlepszym punktem wyjścia do zwiedzania Skał Rzędkowickich jest bezpłatny parking położony w północnej części wsi, przy ulicy Jurajskiej.

GPS N 50°34′38″ , E 19°29′08″

Maszerując z parkingu w kierunku skał (zielonym szlakiem) natrafimy na kolorową tablicę z mapą lokalizacji poszczególnych formacji skalnych.

3. tablica przed Skałami Rzędkowickimi

Po przejściu ok. 100 metrów ujrzymy ołtarz polowy i górującą nad nim skałę o nazwie Wysoka – posiada kształt słupa o wysokości 15 metrów.

4. Ołtarz polowy pod Wysoką w Rzędkowicach

2. Wysoka widziana z Rzędkowic

Wędrując dalej zielonym szlakiem możemy podziwiać Małą Grań, Basztę i Turnię Szefa.

5. Skały Rzędkowickie - Mała Grań i Baszta6. Skały Rzędkowickie - Baszta i Turnia Szefa

Skały Rzędkowickie to teren o wybitnych walorach wspinaczkowych z szerokim wachlarzem trudności dróg. Popularność rejonu sprawia że w pogodne dni gęsto tu od amatorów wspinaczki – na zdjęciach poniżej chętni do zdobycia Zegarowej.

7. Skały Rzędkowickie - fragment Zegarowej8. Skały Rzędkowickie - Zegarowa

Malownicze skały zbudowane są z górnojurajskich wapieni powstałych ze szczątków węglanowych osadzających się na dnie morza przed 180 mln lat. Pod wpływem wody z rozpuszczonym w niej dwutlenkiem węgla wapienie ulegają rozpuszczaniu, czyli krasowieniu. Pod wpływem procesów krasowych powstają charakterystyczne formy, m.in. jaskinie, studnie (kominy) krasowe i inne. W grupie Skał Rzędkowickich można podziwiać komin krasowy o wysokości 12 m, ukryty w skale o nazwie Studnisko.

9. Skała Studnisko10. Skały Rzędkowickie - Studnisko

11. Studnisko w Skałach Rzędkowickich

Skały Rzędkowickie uzyskały status pomnika przyrody na mocy Rozporządzenia nr 4/09
Wojewody Śląskiego z dnia 25 lutego 2009 r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody pod nazwą „Skały Rzędkowickie” w gminie Włodowice. W Rozporządzeniu napisano że: Szczególnym celem ochrony jest zachowanie ze względów przyrodniczych, naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych zespołu wzgórz ostańcowych ze zbiorowiskami muraw kserotermicznych oraz stanowiskami roślin rzadkich i chronionych. Ochroną objęto obszar o o powierzchni 445107  m²
Prawdopodobnie w 2009 r. muraw było znacznie więcej, obecnie teren pod skałami w większości miejsc porastają krzewy tarniny, dzikiej róży i jałowca.

12. Skały Rzędkowickie - Studnisko i Wschodnia Grań13. Skały Rzędkowickie - Wschodnia Grań14. Krzew jałowca na tle Skał Rzędkowickich

15. Skały Rzędkowickie - Mały Mur

Wracamy na zielony szlak poprowadzony podnóżem skał, po opuszczeniu Studniska mijamy Wschodnią Grań i Mały Mur, zbliżamy się do Turni Cyklopa i Wielkiej Baszty.

16. Skały Rzędkowickie - Turnia Cyklopa17. Turnia Cyklopa18. Turnia Cyklopa i Wielka Baszta

19. Skały Rzędkowickie - Wielka Baszta20. Wielka Baszta

Dalsza trasa prowadzi wzdłuż Turni Lechwora, Turni Kursantów i Narożnej Turni.

21. Turnia Lechwora22. Turnia Kursantów, w tle Turnia Lechwora22. Turnia Kursantów, w tle Turnia Lechwora

Zbliżamy się do najwyższego wzniesienia całej grupy, czyli do Okiennika Rzędkowickiego. U podstawy tej skały znajduje się duże schronisko – zwane Garażem, ok. 10 m poniżej wierzchołka znajduje się grota o czterech otworach (oknach), z których dwa wychodzą na stronę wschodnią, a dwa na zachodnią.

26. Skały Rzędkowickie - Turnia nad Garażem

24. Garaż i Okiennik Rzędkowicki

Od południowego zachodu do Okiennika przylega Słoneczna Turnia.

25. Okiennik Rzędkowicki i Słoneczna

Pomiędzy Okiennikiem a Słoneczną znajduje się jedno z nielicznych miejsc, na które może podejść nie wyposażony w sprzęt wspinaczkowy turysta. Prowadzą do niego schody poprowadzone w górę zalesionego zbocza, dalej ostrożnie ścieżką wśród skałek. Wspaniałe widoki zapewnione.

27. Górna część Okiennika Rzędkowickiego28. Widoki spod Okiennika Rzędkowickiego

Stoki o ekspozycji północno-wschodniej porasta las mieszany z przewagą buka pospolitego, poniżej las grądowy z grabem pospolitym. Znajduje się tam kilka ciekawych, choć niewysokich skałek.

29. Rzędkowice - skała w lesie z Jaskinią Sopli Lodu30. Rzędkowice - skała wapienna w lesie

Jedną z kilku dróg prowadzących u podstawy zbocza, można wrócić w okolice parkingu.