Archiwa tagu: pomnikowe głazy

Głazy narzutowe w Lesie Bażantarnia (m. Elbląg).

Opublikowany przez
1

Elbląg to duże miasto w woj. warmińsko – mazurskim, o bardzo długiej historii (prawa miejskie od 1246 r.). Mimo ogromnych zniszczeń w czasie II wojny światowej miasto posiada bogatą listę zabytkowych budowli (trochę zdjęć tutaj).

Niezwykłe jest położenie Elbląga: na styku nizinno-depresyjnych Żuław Wiślanych i Wysoczyzny Elbląskiej. Ciekawsza, bo bardziej urozmaicona jest wschodnia część miasta; wyżynny, niekiedy nawet górski charakter krajobrazu jest wynikiem działalności lądolodu skandynawskiego i późniejszych procesów erozyjnych. Liczne tutaj strumienie rozcięły Wysoczyznę Elbląską siecią wąwozów, jarów i głębokich dolin, odsłaniając przy tym wiele głazów narzutowych (eratyków), z których największe zostały uznane za pomniki przyrody. W poprzednim artykule opisałem głazy zalegającego przy strumieniu Grabianka, dzisiejszy wpis dotyczy Srebrnego Potoku (Kumielki), przepływającego przez Las Bażantarnia. To obszar lasu komunalnego – zabytkowego parku ze starodrzewem (369 ha), wspaniały teren spacerowy z bogatą propozycją szlaków pieszych i rowerowych.

Poszukiwanie dużych głazów narzutowych rozpoczniemy przy węźle szlaków przy restauracji „Myśliwskiej”, znajduje się tu duży parking, w pobliżu jest pętla tramwajowa. W dalsza wędrówkę udajemy się czerwonym szlakiem, wiodącym wygodną drogą wzdłuż Srebrnego Potoku.

Po ok. 30 minutach dochodzimy do leżącego w korycie strumienia „Diabelskiego Kamienia”, największego pomnikowego głazu narzutowego na terenie Bażantarni.

Obwód eratyku wynosi 1150 cm, wysokość 130 cm. Zbudowany z gruboziarnistego granitu z dużą ilością różowych skaleni oraz małą zawartością kwarcu. Pomnik przyrody od 13.01.1968 r.

Spacerując dalej czerwonym szlakiem po ok. 100 m po lewej stronie drogi odnajdziemy drugi pomnikowy eratyk.

Obwód tego głazu to 595 cm, wysokość 120 cm.

Dalsza droga wiedzie do węzła szlaków przy Mostku Elewów.

Z kładki można obserwować średniej wielkości głazy zalegające w korycie Kumielki.

Kontynuujemy wędrówkę czerwonym szlakiem, choć lepiej iść brzegiem silnie meandrującego tu Srebrnego Potoku. Koryto strumienia usiane jest licznymi głazami narzutowymi.

W tej części strumienia (oddz. leśny 344a,b) pomnikami przyrody ogłoszono 3 grupy głazów po 6 szt. o obwodach 400-850, 400-820, 300-960.

Kolejnym punktem na trasie wędrówki jest węzeł szlaków przy „Parasolu”. Zielony lub niebieski szlak doprowadzi nas ponad doliną Kumielki do punktu wyjścia.

Głaz narzutowy Klickstein k. Rościna.

Opublikowany przez
Odpowiedz

Na zróżnicowany krajobraz Pojezierza Myśliborskiego największy wpływ miało ostatnie zlodowacenie Bałtyckie. Tworami działalności lodowca są tu liczne jeziora rynnowe, znaczna ilość zagłębień z małymi bezodpływowymi jeziorkami typu oczek lub kociołków oraz wzgórza morenowe. Wędrujący lodowiec wlókł ze sobą materiał skalny, który po wytopieniu lodu osadził się w postaci piasków, żwirów oraz potężnych głazów narzutowych, zwanych eratykami. Wiele z nich chroni się jako pomniki przyrody nieożywionej. Największy głaz na Pojezierzu Myśliborskim o obwodzie 25 m opisałem w artykule „Głazy „Bliźniaki” k. Krzymowa (gm. Chojna)„. Równie ciekawy, choć nie tak wielki jest głaz o nazwie Klickstein (Diabelski Kamień), zlokalizowany w pobliżu Rościna (gm. Myślibórz). Do eratyku kieruje nas drogowskaz ustawiony na skrzyżowaniu w zachodniej części wsi.

Kolejny ustawiono 100 m dalej, potem czeka nas dość męcząca trasa (ok. 600 m) zarośniętą polną drogą do granicy lasu i po kolejnych 400 m jesteśmy przy głazie.

GPS N 52°53′04.77″ , E 14°46′53.55″

Obok głazu ustawiono tablicę z opisem pomnikowego eratyku oraz związaną z nim legendą.

Obwód głazu wynosi 12,53 m, wysokość 2,15 m; pod względem petrograficznym jest to gnejs oczkowy, barwy szaro – różowej.

Wokół Klicksteina uformowano krąg z głazów o średnicy 0,4-0,8 m, średnica kręgu wynosi około 15 m. Na zewnątrz od niego znajdują się nagromadzenia eratyków w kurhanach. Całość jest pozostałością po megalitycznym cmentarzysku ludności kultury pucharów lejkowatych (około 3400–2500 lat p.n.e.).

Bardzo liczne zgrupowanie głazów narzutowych zlokalizowane jest w pobliskim rezerwacie „Długogóry” k. Chłopowa (gm. Myślibórz).

Statusem pomnika przyrody nieożywionej uhonorowano tutaj aż 9 wyróżniających się narzutniaków, niestety na znalezienie wszystkich zabrakło mi czasu. Najbardziej fotogenicznym eratykiem w rezerwacie jest Kamień Syzyfa o obwodzie 6,35 m.

Leży on na skarpie, niedaleko przygotowanego parkingu, oparty o krzew głogu.

Ciekawym pomnikiem przyrody ożywionej na skraju rezerwatu jest buk pospolity (obwód 380 cm) o nazwie „Matka Lasu”.

Sporej wielkości głaz o statusie pomnika przyrody znajduje się po przeciwnej (południowo – zachodniej) stronie szosy Chłopowo – Piaseczno. Niestety jest bardzo trudny do odnalezienia, dodatkowo ukryty w roślinności.

GPS N 52°53′24.77″ , E 14°41′22.85″

Obwód pomnikowego eratyku wynosi 11,5 m, wysokość 1,8 m, materiał – granit.