Archiwum kategorii: Przyroda nieożywiona

Sępik i Babi Kamień w Górach Sowich.

Opublikowany przez
1

W odróżnieniu od bogatych w granitowe skały Karkonosze czy Rudawy Janowickie, zbudowane z gnejsów Góry Sowie nie obfitują w formy skalne. Nielicznie występujące tu skałki są na ogół niskie, ukryte w lesie, często poza znakowanymi szlakami. Z braku efektownych, pobudzających wyobraźnię kształtów, są mało znane i rzadko opisywane (duża część nie posiada nawet własnej nazwy).

Szczególnej popularności nie zyskały objęte w latach 80 – tych ochroną pomnikową dwie skałki : Sępik i Babi Kamień. Wspomniane pomnikowe formacje skalne znajdują się na południowym i zachodnim zboczu kulminacji Babi Kamień 670 m n.p.m, długiego na 6 km grzbietu rozciągającego na prawo od drogi 383 Walim – Jugowice, biegnącej wzdłuż potoku Walimka. Do skałek można się dostać wspinając się po stromym zboczu z dna doliny Walimki ( w niektórych źródłach to Walimianka ). W innym wariancie z Walimia kierujemy się na Glinno i przy ostrym zakręcie z krzyżem jedziemy prosto asfaltową drogą  do dużego gospodarstwa. Stamtąd idziemy skośnie łąką w kierunku lasu, 150 m poniżej granicy lasu odnajdziemy skałę Sępik.

GPS N 50°43′05.23″ , E 16°25′59.97″, ok. 560 m n.p.m.

Główna skałka to wyrastająca ze stoku wydłużona grzęda o długości 50 m i maksymalnej wysokości 20 m, obniżająca się kilkoma stopniami o wys 2 -4 m.

Na szczytowej powierzchni znajduje się mały kociołek wietrzeniowy o wymiarach śr. 30 cm, gł. 15 cm, powszechny na granitowych skałach, ale rzadki na skałach metamorficznych.

Zbliżenie gnejsu budującego skałkę na zdjęciu poniżej :

Do drugiej pomnikowej skałki wędrujemy leśną drogą na północ w kierunku szczytu, mijając rosnące przy dukcie okazałe buki.

W pewnym momencie musimy zejść z drogi i wspinać się stromym zboczem w kierunku szczytu. Na skraju poręby, pośród wiekowych buków zlokalizowana jest skałka Babi Kamień.

GPS N 50°43′23.59″ , E 16°25′44.49″, ok. 650 m n.p.m.

Ma kształt grzędy skalnej o długości 60 i wysokości 3 – 8 m. Poniżej skałek zalega rumowisko ostrokrawędziastych bloków skalnych.

Warto przyjrzeć się fakturze budujących ją gnejsów i migmatytów.

Na południowym zboczu, przy granicy lasu i pastwiska, ok. 160 m od szczytu, znajduje się ciekawa skałka, na niektórych mapach oznaczana jako Babi Kamień.

GPS N 50°43′22.59″ , E 16°25′55.37″

Zainteresowanych tematem sowiogórskich skałek odsyłam do artykułów Piotra Migonia publikowanych w  „Przyrodzie Sudetów” tom 7 (2004 r.)  oraz wspólnie z Agnieszką Latochą tom 8 (2005 r).

Wychodnia szarogłazów przy ul. Struga w Zgorzelcu.

Opublikowany przez
Odpowiedz

Zgorzelec jest miastem powiatowym położonym na prawym brzegu Nysy Łużyckiej, graniczącym przez rzekę z niemieckim miastem Görlitz. Leży w obrębie zachodniej części bloku łużyckiego, który ku południowemu-wschodowi łączy się ze skałami bloku karkonosko- izerskiego. Blok łużycki zbudowany jest głównie z granodiorytów zawidowskich i szarowaków (szarogłazów) łużyckich, które na obszarze Polski występują jedynie w Zgorzelcu, Jędrzychowicach i Włosieniu. Wychodnię szarogłazów u wylotu wąwozu przy ulicy A. Struga w Zgorzelcu, postanowiono decyzją Wojewody Jeleniogórskiego z 1994 r. chronić jako pomnik przyrody nieożywionej.

GPS N 51°09′15.62″ , E 14°59′59.15″

Szarogłazy są to skały drobno – średnioziarniste, nie wykazujące żadnego
ukierunkowania. W stanie świeżym posiadają kolor popielaty lub oliwkowo popielaty, a w formie zwietrzałej przybierają barwę żółtoszarą. Są najstarszą serią skalną w Sudetach (gnejsy sowiogórskie w starszych źródłach opisywane jako najstarsze datowane są na 495 mln lat), ich wiek szacuje się na 560 milionów lat (neoproteozoik, prekambr). Powstały w wyniku sedymentacji materiału terygenicznego (pochodzącego z materiału okruchowego naniesionego z lądu), w przybrzeżnych partiach prekambryjskiego morza.

Minerałami budującymi skałę są: kwarc, skalenie, łyszczyki a lepiszczem spajającym poszczególne minerały jest substancja ilasta przemieszana z pelitycznym materiałem kwarcowym. Minerały budujące skałę są na ogół skorodowane i wykazują słaby stopień obtoczenia. Szarogłazy są przeławicone z łupkami szarogłazowymi, które posiadają wyraźną teksturę kierunkową.

Wychodnia szarogłazów przy ul. A. Struga zajmuje niewielki obszar wąwozu o pow. 0,88 ha. Mała ilość świeżych przełamów oraz ochrona ustawowa stanowiska utrudnia poznawanie tych ciekawych skał. Rozwiązaniem jest przejazd do Ujazdu – południowej dzielnicy Zgorzelca, gdzie przy ulicy Widok, obok zalewu na Czerwonej Wodzie znajduje się nieczynny kamieniołom, zagospodarowany na plac zabaw z miejscem na ognisko.

GPS N 51°07′51.09″ , E 15°01′55.03″

 W ścianach kamieniołomu można zaobserwować zachowane sekwencje sedymentacyjne (flisz), zbudowane z przeobrażonych piaskowców szarogłazowych i łupków.

Z pomnikami przyrody ożywionej w Zgorzelcu można się zapoznać czytając artykuły : „Pomnikowe drzewa w Zgorzelcu cz. I.” i „Pomnikowe drzewa w Zgorzelcu cz. II.” oraz „Pomnikowa aleja lipowa w Zgorzelcu„.