Archiwum kategorii: Przyroda nieożywiona

Głazy narzutowe w Lesie Bażantarnia (m. Elbląg).

Opublikowany przez
1

Elbląg to duże miasto w woj. warmińsko – mazurskim, o bardzo długiej historii (prawa miejskie od 1246 r.). Mimo ogromnych zniszczeń w czasie II wojny światowej miasto posiada bogatą listę zabytkowych budowli (trochę zdjęć tutaj).

Niezwykłe jest położenie Elbląga: na styku nizinno-depresyjnych Żuław Wiślanych i Wysoczyzny Elbląskiej. Ciekawsza, bo bardziej urozmaicona jest wschodnia część miasta; wyżynny, niekiedy nawet górski charakter krajobrazu jest wynikiem działalności lądolodu skandynawskiego i późniejszych procesów erozyjnych. Liczne tutaj strumienie rozcięły Wysoczyznę Elbląską siecią wąwozów, jarów i głębokich dolin, odsłaniając przy tym wiele głazów narzutowych (eratyków), z których największe zostały uznane za pomniki przyrody. W poprzednim artykule opisałem głazy zalegającego przy strumieniu Grabianka, dzisiejszy wpis dotyczy Srebrnego Potoku (Kumielki), przepływającego przez Las Bażantarnia. To obszar lasu komunalnego – zabytkowego parku ze starodrzewem (369 ha), wspaniały teren spacerowy z bogatą propozycją szlaków pieszych i rowerowych.

Poszukiwanie dużych głazów narzutowych rozpoczniemy przy węźle szlaków przy restauracji „Myśliwskiej”, znajduje się tu duży parking, w pobliżu jest pętla tramwajowa. W dalsza wędrówkę udajemy się czerwonym szlakiem, wiodącym wygodną drogą wzdłuż Srebrnego Potoku.

Po ok. 30 minutach dochodzimy do leżącego w korycie strumienia „Diabelskiego Kamienia”, największego pomnikowego głazu narzutowego na terenie Bażantarni.

Obwód eratyku wynosi 1150 cm, wysokość 130 cm. Zbudowany z gruboziarnistego granitu z dużą ilością różowych skaleni oraz małą zawartością kwarcu. Pomnik przyrody od 13.01.1968 r.

Spacerując dalej czerwonym szlakiem po ok. 100 m po lewej stronie drogi odnajdziemy drugi pomnikowy eratyk.

Obwód tego głazu to 595 cm, wysokość 120 cm.

Dalsza droga wiedzie do węzła szlaków przy Mostku Elewów.

Z kładki można obserwować średniej wielkości głazy zalegające w korycie Kumielki.

Kontynuujemy wędrówkę czerwonym szlakiem, choć lepiej iść brzegiem silnie meandrującego tu Srebrnego Potoku. Koryto strumienia usiane jest licznymi głazami narzutowymi.

W tej części strumienia (oddz. leśny 344a,b) pomnikami przyrody ogłoszono 3 grupy głazów po 6 szt. o obwodach 400-850, 400-820, 300-960.

Kolejnym punktem na trasie wędrówki jest węzeł szlaków przy „Parasolu”. Zielony lub niebieski szlak doprowadzi nas ponad doliną Kumielki do punktu wyjścia.

Pomnikowe głazy narzutowe w dolinie Grabianki (gm. Tolkmicko).

Opublikowany przez
Odpowiedz

Tereny gminy Tolkmicko (pow. elbląski, warmińsko – mazurskie) charakteryzują się wyjątkowo zróżnicowanym krajobrazem. Większą część obszaru stanowi Zalew Wiślany (ponad 52%) – odcięty Mierzeją Wiślaną fragment Morza Bałtyckiego. Ponad Zalewem góruje Wysoczyzna Elbląska – rozległy płat falistej moreny dennej z zespołami pagórków zwanych drumlinami, wznoszący się prawie 200 m n.p.m.

Wysoczyzna pocięta jest siecią licznych dolin, wąwozów i jarów utworzonych przez płynące potoki. Działalność erozyjna wód płynących spowodowała odsłonięcie w wielu miejscach głazów narzutowych. Duże zgrupowania pomnikowych eratyków można podziwiać wędrując wzdłuż Grabianki. Wzdłuż tego strumienia wiedzie tzw. „Czarna Droga”, jej fragmentem poprowadzono czerwony szlak z Kadyn do Tolkmicka, ponadto dwa szlaki rowerowe.

W dolnym biegu Grabianka silnie meandruje. W korycie rzeczki zalega wiele głazów, które upodobniają ją do górskiego potoku. Duże głazy znajdziemy również przy samej drodze.

Wędrując w górę biegu rzeczki dochodzimy na skraj rezerwatu „Bu­ki Wysoczyzny Elbląskiej”. Przez Grabiankę przerzucono uroczy mostek oraz ustawiono tablicę informacyjną.

Przy zachodniej (przeciwnej) granicy rezerwatu leży największy w powiecie elbląskim eratyk o nazwie „Kamień Złotego Wina”. Problem w tym, że rezerwat ma charakter ścisły i nie jest udostępniony do zwiedzania. Jeśli koniecznie chcemy zobaczyć ten olbrzymi głaz, najlepiej zrobić to od strony wsi Ostrogóra.

GPS N 54°16′38.45″, E 19°30′10.41″

Głaz mierzy w obwodzie 14.2 m, wysokość eratyku 2.4 m. Zbudowany jest alandzkiego granitu rapakiwi.

W dalszej części wędrówki wzdłuż Grabianki nie brakuje dużych głazów narzutowych, których obwód dochodzi do 10 metrów. Niestety nie są w żaden sposób oznakowane i można się tylko domyślać, które objęto ochroną pomnikową. W rejestrze pomników przyrody figuruje 13 grup i pojedynczych głazów zlokalizowanych w rejonie potoku.

Niektóre z głazów kryją się w gęstwinie zarośli. Po sezonie wegetacyjnym są z pewnością łatwiejsze do odnalezienia.

W okolicy Czarnej Drogi podziwiać można również pomniki przyrody ożywionej. Poniżej okaz świerku i wiązu z charakterystyczną tabliczką.

Wiele pomnikowych głazów narzutowych, w tym najbardziej znany „Diabelski Kamień„, zalega w korycie Srebrnego Potoku, przepływającym przez „Las Bażantarnia” w Elblągu. Więcej szczegółów w następnym artykule.