Buk zwyczajny to pospolite w południowej i zachodniej Polsce drzewo, o masywnej sylwetce, szerokiej koronie i potężnych konarach. To ważny rodzimy gatunek lasotwórczy, tworzy piękne lasy zwane buczynami. Chętnie jest sadzony w ogrodach i parkach, również ze względu na istnienie licznych odmian ozdobnych. W świetle tych informacji może nieco dziwić fakt, że najgrubszy (jednopniowy) i jeden z najstarszych w Polsce buków, o nazwie „Buk Sobieskiego”, rośnie na terenie zurbanizowanym, we wsi Świerklany Górne (pow. rybnicki, śląskie), przy ruchliwej trasie 932 do Wodzisławia Śląskiego.
Dokładna lokalizacja drzewa to ogród przylegający do posesji przy ul. Kościelna 32 w Świerklanach Górnych. „Buk Sobieskiego” rośnie na terenie prywatnym, o zgodę na wejście należy prosić właściciela obiektu.
GPS N 50°01’19.6″ , E 18°35’00.2″
Według legendy pod koroną tego buka miał odpoczywać król Jan III Sobieski, podczas marszu pod oblężony Wiedeń w 1683 r. Inna głosi, że wspomniany król miał posadzić to drzewo wracając z Wiednia. Dane historyczne przeczą jednak tym przekazom, polski władca prowadził wojska inną drogą.
Obwód pomnikowego drzewa wynosi 718 cm, wysokość 22 metry, szacunkowy wiek ok. 300 lat. Status pomnika przyrody posiada od 25.08.1962 r.
W latach 80 – tych XX w. od głównego pnia oderwał się potężny konar, po którym została sporej wielkości blizna.
Widoczne w odziomku owocniki grzybów świadczą o zaawansowanych procesach rozkładu substancji drzewnej wewnątrz pnia
Duże prace zabezpieczające na pomnikowym buku wykonano w 1992 r. Polegały one na czyszczeniu ubytków pnia oraz redukcji korony. Podobne zabiegi miały miejsce w 1997 r. oraz w 2001 r. – wtedy założono cztery wiązania elastyczne stabilizujące koronę drzewa.
