Wychodnia szarogłazów przy ul. Struga w Zgorzelcu.

Zgorzelec jest miastem powiatowym położonym na prawym brzegu Nysy Łużyckiej, graniczącym przez rzekę z niemieckim miastem Görlitz. Leży w obrębie zachodniej części bloku łużyckiego, który ku południowemu-wschodowi łączy się ze skałami bloku karkonosko- izerskiego. Blok łużycki zbudowany jest głównie z granodiorytów zawidowskich i szarowaków (szarogłazów) łużyckich, które na obszarze Polski występują jedynie w Zgorzelcu, Jędrzychowicach i Włosieniu. Wychodnię szarogłazów u wylotu wąwozu przy ulicy A. Struga w Zgorzelcu, postanowiono decyzją Wojewody Jeleniogórskiego z 1994 r. chronić jako pomnik przyrody nieożywionej.

GPS N 51°09′15.62″ , E 14°59′59.15″

Szarogłazy są to skały drobno – średnioziarniste, nie wykazujące żadnego
ukierunkowania. W stanie świeżym posiadają kolor popielaty lub oliwkowo popielaty, a w formie zwietrzałej przybierają barwę żółtoszarą. Są najstarszą serią skalną w Sudetach (gnejsy sowiogórskie w starszych źródłach opisywane jako najstarsze datowane są na 495 mln lat), ich wiek szacuje się na 560 milionów lat (neoproteozoik, prekambr). Powstały w wyniku sedymentacji materiału terygenicznego (pochodzącego z materiału okruchowego naniesionego z lądu), w przybrzeżnych partiach prekambryjskiego morza.

Minerałami budującymi skałę są: kwarc, skalenie, łyszczyki a lepiszczem spajającym poszczególne minerały jest substancja ilasta przemieszana z pelitycznym materiałem kwarcowym. Minerały budujące skałę są na ogół skorodowane i wykazują słaby stopień obtoczenia. Szarogłazy są przeławicone z łupkami szarogłazowymi, które posiadają wyraźną teksturę kierunkową.

Wychodnia szarogłazów przy ul. A. Struga zajmuje niewielki obszar wąwozu o pow. 0,88 ha. Mała ilość świeżych przełamów oraz ochrona ustawowa stanowiska utrudnia poznawanie tych ciekawych skał. Rozwiązaniem jest przejazd do Ujazdu – południowej dzielnicy Zgorzelca, gdzie przy ulicy Widok, obok zalewu na Czerwonej Wodzie znajduje się nieczynny kamieniołom, zagospodarowany na plac zabaw z miejscem na ognisko.

GPS N 51°07′51.09″ , E 15°01′55.03″

 W ścianach kamieniołomu można zaobserwować zachowane sekwencje sedymentacyjne (flisz), zbudowane z przeobrażonych piaskowców szarogłazowych i łupków.

Z pomnikami przyrody ożywionej w Zgorzelcu można się zapoznać czytając artykuły : „Pomnikowe drzewa w Zgorzelcu cz. I.” i „Pomnikowe drzewa w Zgorzelcu cz. II.” oraz „Pomnikowa aleja lipowa w Zgorzelcu„.

Pomniki przyrody w Łagowie k. Zgorzelca.

Łagów jest dużą wsią położoną ok. 3 km od centrum Zgorzelca. Znajduje się tu warty zwiedzenia późnoromański kościół  św. Antoniego oraz zespół dworski z renesansowym pałacem z 1581 r. W Łagowie rośnie kilka pomnikowych drzew, których usytuowanie zaznaczyłem na mapie.

Jadąc szosą nr 30 z Jeleniej Góry, Lubania do Zgorzelca warto zwrócić uwagę, na mijane po lewej stronie (50 m za stacją Orlenu) dwa okazałe dęby szypułkowe.

Wysokość drzew 24 i 22 m, obwód w pierśnicy 475 i 348 cm.

 

 

 

 

 

 

 

Po drugiej stronie szosy, na terenie zabytkowego kościoła, rośnie pomnikowa lipa drobnolistna.

Wysokość lipy 23 metry, obwód w pierśnicy 368 cm.

 

 

 

 

 

 

 

Wiele sędziwych drzew rośnie na terenie parku, przyległego do zespołu pałacowego w północnej części wsi.

Przy jednej z alejek parkowych znajduje się grupa 4 grabów zwyczajnych.

GPS N 51°10′03.07″ , E 15°02′30.17″

Wysokość drzew ok. 18 m, obwód 146, 162, 289, 468 cm. Niestety jeden grab i jeden z przewodników drugiego, wielopiennego okazu leży powalony.

Na obrzeżu parku (naprzeciw posesji przy ul. Strumykowa 23), przy Jędrzychowickim Potoku, rośnie okazały kasztanowiec biały. Z braku mostku lub choćby kładki w pobliżu (strumień raczej trudno przeskoczyć), do wspomnianego kasztanowca (jak i do samego parku) można się dostać tylko od strony pałacu lub od ulicy Pięknej.

GPS N 51°09′51.04″ , E 15°02′28.81″

Wysokość drzewa 24 metry, obwód 457 cm, jeden z głównych konarów obłamany.

W pobliżu (50 metrów od strumienia), stoi pomnikowy dąb szypułkowy.

GPS N 51°09′51.40″ , E 15°02′31.94″

Obwód dębu 376 cm, przy wysokości 26 metrów, rozpiętość korony 18 m.

Ostatnie pomnikowe drzewo w Łagowie rośnie przy leśnej drodze, ok. 100 m od ulicy Spacerowej. Jadąc od strony Zgorzelca, należy przy ostatnich zabudowaniach skręcić w prawo, dojechać do szlabanu i dalej piechotą, do widocznego już okazałego dębu szypułkowego.

GPS N 51°09′25.34″ , E 15°03′23.40″

Drzewo wysokie na 28 metrów otoczone jest kilkoma głazami; obwód 408 cm, brak tabliczki.